Konwencja CITES

Ochrona Zagrożonych Gatunków Roślin i Zwierząt

CITES (ang. Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora, znana jako Konwencja Waszyngtońska) to międzynarodowe porozumienie, które reguluje handel gatunkami roślin i zwierząt zagrożonych wyginięciem. Została podpisana 3 marca 1973 roku w Waszyngtonie, a jej celem jest zapewnienie, aby międzynarodowy handel dziką fauną i florą nie zagrażał przetrwaniu tych gatunków.

Jeśli interesujesz się dokumentami potrzebnymi w handlu międzynarodowym, koniecznie zajrzyj do naszego artykułu o certyfikacie CCC oraz o imporcie z Chin.

Tło konwencji waszyngtońskiej

W latach 60. XX wieku wzrastający handel dzikimi gatunkami oraz produkty z nich wytwarzane doprowadziły do alarmującego spadku liczby wielu gatunków na świecie. Przykłady obejmują między innymi słonie afrykańskie, których populacje były zagrożone przez masowy handel kością słoniową. Dlatego międzynarodowa społeczność, z inicjatywy Światowego Związku Ochrony Przyrody zaczęła pracować nad porozumieniem, które miało chronić gatunki zagrożone. Efektem tych działań była Konwencja Waszyngtońska, która od swojego powstania stała się jednym z najważniejszych narzędzi w walce o ochronę gatunków i bioróżnorodności.

Państwa należące do Konwencji Waszyngtońskiej

Na dzień 17 września 2024 roku Konwencja Waszyngtońska CITES liczy 184 państwa członkowskie, które są określane jako Strony CITES. Państwa te współpracują w celu regulacji międzynarodowego handlu gatunkami roślin i zwierząt zagrożonych wyginięciem. Członkostwo w CITES obejmuje prawie wszystkie kraje na świecie, a niektóre z nich to:

Europa:

  • Polska

  • Niemcy

  • Francja

  • Wielka Brytania

  • Włochy

  • Hiszpania

  • Szwecja

  • Norwegia

  • Szwajcaria

Azja:

  • Chiny

  • Indie

  • Japonia

  • Korea Południowa

  • Indonezja

  • Tajlandia

  • Wietnam

  • Filipiny

Afryka:

  • RPA

  • Kenia

  • Nigeria

  • Egipt

  • Madagaskar

  • Tanzania

Ameryka Północna i Środkowa:

  • Stany Zjednoczone

  • Kanada

  • Meksyk

  • Kostaryka

  • Panama

Ameryka Południowa:

  • Brazylia

  • Argentyna

  • Kolumbia

  • Chile

  • Peru

Australia i Oceania:

  • Australia

  • Nowa Zelandia

  • Papua-Nowa Gwinea

  • Fidżi

Podział gatunków zagrożonych wyginięciem w Unii Europejskiej i na świecie

Podział na grupy A, B, C i D w Unii Europejskiej oraz Załączniki I, II i III CITES służy ochronie gatunków objętych konwencją, ale różnią się zakresem i rygorem regulacji.

Grupy A, B, C i D (Unia Europejska)

  • Grupa A: odpowiada gatunkom z Załącznika I oraz niektórym z Załącznika II, które w UE wymagają szczególnie rygorystycznej ochrony. Handel nimi jest zakazany, chyba że osobniki pochodzą z hodowli w niewoli. Wymagane są zezwolenia na import i eksport.

  • Grupa B: obejmuje gatunki z Załącznika II oraz niektóre z Załącznika III. Handel nimi jest dozwolony, ale podlega ścisłej kontroli. Wymagane jest zezwolenie na eksport, natomiast importując często nie potrzeba dodatkowego zezwolenia.

  • Grupa C: odpowiada gatunkom z Załącznika III, które są chronione w poszczególnych krajach. Handel nimi jest mniej rygorystycznie kontrolowany, ale zezwolenie na eksport może być wymagane.

  • Grupa D: obejmuje gatunki, które nie są uwzględnione w CITES, ale ich handel jest monitorowany przez UE. Handel nimi nie wymaga zezwoleń, ale import musi być zgłaszany, by monitorować potencjalne zagrożenia.

Załączniki I, II i III (CITES)

  • Załącznik I: dotyczy gatunków najbardziej zagrożonych, dla których handel jest zakazany z wyjątkiem rzadkich przypadków (np. do celów naukowych). Wymagane jest uzyskanie zezwolenia na import i eksport.

  • Załącznik II: obejmuje gatunki dzikiej fauny i flory, których handel jest dozwolony, ale wymaga ścisłej kontroli, aby nie zagrozić ich przetrwaniu. Zezwolenie na eksport jest konieczne, import może nie wymagać uzyskania zezwolenia.

  • Załącznik III: dotyczy gatunków chronionych na poziomie lokalnym w danym kraju. Zezwolenie na eksport jest wymagane tylko z kraju, który zażądał ochrony tego gatunku.

tłumacz przysięgły chiński

Tłumacz przysięgły chiński, zwykły i native speaker

Proces certyfikacji i importu

W przypadku handlu gatunkami objętymi konwencją waszyngtońską, konieczne jest uzyskanie odpowiednich zezwoleń. Proces obejmuje:

  • Wniosek o zezwolenie eksportowe lub reexportowe – eksport gatunków wymaga uzyskania zezwolenia od organów krajowych, potwierdzającego, że handel nie wpłynie negatywnie na przetrwanie gatunku w jego naturalnym środowisku.

  • Zezwolenie na import – import gatunków, zwłaszcza tych z Załącznika I, również wymaga odpowiedniego zezwolenia wydanego przez kraj docelowy. W Polsce organem odpowiedzialnym za wydawanie zezwoleń według przepisów CITES jest Ministerstwo Klimatu i Środowiska.

Rola Polski w CITES

Polska jako członek Unii Europejskiej przestrzega wspólnych przepisów dotyczących ochrony zagrożonych gatunków. Kwestie związane z CITES są regulowane na poziomie krajowym przez kilka kluczowych instytucji. Są to:

  • Ministerstwo Klimatu i Środowiska – organ odpowiedzialny za wydawanie zezwoleń importowych i eksportowych oraz monitorowanie przestrzegania przepisów.

  • Służba Celna – odpowiada za kontrolę przewozu gatunków przez granice Polski oraz ściganie przypadków bezprawnego handlu dziką fauną.

  • Policja i Inspektorat Ochrony Środowiska – instytucje te wspomagają działania w zakresie zwalczania nielegalnego handlu i przemytu gatunków chronionych.

Wyjątki i ograniczenia

Choć handel gatunkami zagrożonymi jest ściśle regulowany, istnieją pewne wyjątki. Na przykład, niektóre gatunki z Załącznika II mogą być przedmiotem handlu, jeżeli pochodzą z legalnych hodowli. Z kolei okazjonalne przewożenie okazów (np. podczas przeprowadzki) nie zawsze wymaga zezwoleń, jednak muszą być one legalnie pozyskane. Ważnym aspektem jest tutaj świadome postępowanie podróżnych, którzy nierzadko nie zdają sobie sprawy z istnienia CITES i ryzykują przewożenie przedmiotów, które mogą narazić ich na wysokie grzywny lub konfiskatę.

Aktualne wyzwania i problemy z ochroną przyrody

Na dzień 17 września 2024 roku jednym z największych wyzwań stojących przed konwencją waszyngtońską jest skuteczna walka z nielegalnym handlem. Obrót dziką fauną i florą, mimo wprowadzonych ograniczeń, wciąż przynosi miliardy dolarów zysków rocznie. Najbardziej narażone są kraje rozwijające się, w których polowania i wywóz gatunków zagrożonych wyginięciem do bogatszych państw stanowią poważne zagrożenie dla lokalnej bioróżnorodności.

Rosnące zapotrzebowanie na egzotyczne rośliny i zwierzęta, a także produkty pochodzące z tych gatunków (np. skóry, futra, kość słoniową) napędzają nielegalny rynek. Dlatego też współpraca międzynarodowa w ramach CITES oraz podejmowanie lokalnych inicjatyw staje się kluczowym elementem ochrony gatunków wymierających.

Podsumowanie

CITES to jedno z najważniejszych narzędzi w ochronie gatunków zagrożonych. Choć mechanizmy działania konwencji są skuteczne, to sukcesy w ochronie poszczególnych gatunków zależą w dużej mierze od zaangażowania poszczególnych państw członkowskich oraz skuteczności ich instytucji w egzekwowaniu przepisów. Polska, jako aktywny uczestnik tej konwencji, odgrywa istotną rolę w ochronie zagrożonych gatunków, szczególnie w kontekście kontroli handlu na swoich granicach oraz edukacji społecznej na temat znaczenia ochrony przyrody.

Autor: Weronika Ochmańska

online-shop
Zamów
Tłumaczenie dokumentów standaryzowanych

Chcesz przetłumaczyć dokumenty urzędowe, takie jak np. akt stanu cywilnego, świadectwo szkolne, dokumenty samochodowe, prawo jazdy lub inny standaryzowany dokument wydany przez organ Państwowy?

Przejdź bezpośrednio do sklepu, wybierz swój dokument i zleć błyskawiczne tłumaczenie.

Jeżeli szukasz tłumaczenia dokumentu nieurzędowego lub takiego, którego nie ma w naszym sklepie zapraszamy bezpośrednio do formularza kontaktowego. Wyślij nam do darmowej wyceny zdjęcie lub skan dokumentów, które chcesz przetłumaczyć.

Popularne wpisy
faq.png

Najczęściej zadawane pytania

Czy niektórych okazów gatunków nie można w ogóle przywieźć do Unii Europejskiej?

Tak, niektórych dzikich gatunków wymienionych w grupie A (odpowiadającej Załącznikowi I CITES) nie można w ogóle przywieźć do UE, z wyjątkiem rzadkich sytuacji, takich jak badania naukowe.

Dlaczego gatunki giną i są umieszczone na specjalnych listach, a ich wywóz i przywóz jest zabroniony bez odpowiednich dokumentów ?

Gatunki giną głównie z powodu nadmiernej eksploatacji, niszczenia ich naturalnych siedlisk, zmian klimatycznych i nielegalnego handlu, co zagraża ich przetrwaniu. Aby chronić gatunki, są one umieszczane na specjalnych listach, takich jak Załączniki CITES, a ich wywóz i przywóz bez odpowiednich dokumentów jest zabroniony, aby zapobiec dalszej degradacji ich populacji i zapewnić ich przetrwanie w naturze.

Co to są okazy CITES?

Okazy CITES to wszelkie zwierzęta, rośliny, ich części lub produkty pochodne, które należą do gatunków objętych Konwencją Waszyngtońską. Mogą to być żywe lub martwe osobniki, a także produkty wykonane z nich (np. futra, skóra, kość słoniowa, muszle, drewno).